ภรรยาของขงเบ้งจะหน้าผี หรือหน้าฝี กันแน่ !?
"อุ๋ยซี" เป็นภรรยาของขงเบ้ง ตามตำนานเล่าขานกันว่าสตรีนางนี้ มีหน้าตาอัปลักษณ์ ขี้ริ้วชี้เหร่ แต่ก็กลับมีสติปัญญา ความรู้อันเป็นเลิศ สามารถประดิษฐ์เครื่องจักรหรือค่ายกลได้ ขงเบ้งที่ฉลาดหลักแหลมที่สุดในแผ่นดินจีน จึงเลือกนางอุ๋ยซีเป็นคู่ครอง
อุ๋ยซี ไม่ใช่ชื่อตัว แต่แปลว่า แม่นางอุ๋ย เป็นการเรียกตามชื่อสกุล เพราะนางเป็นบุตรสาวของ อุยสิง่าน (ฮองเสงหงัน) ทั้งนี้ในประวัติศาสตร์จีนไม่ได้มีการบันทึกว่าภรรยาของขงเบ้งคนนี้มีชื่อจริงเช่นไร แต่ในละครงิ้วหรือเกมสามก๊กจะเรียกภรรยาของขงเบ้งว่า “ฮองเย่อิง” (Huang Yueying, 黄月英) ซึ่งก็ฟังดูไพเราะดี
จะ "อุ๋ยซี" หรือ "ฮองเย่อิง" ก็ได้ไม่แปลก เพราะปัญหาของผมไม่ได้อยู่ที่ชื่อ แต่อยู่ที่หน้าตา .....
ในหนังสือสามก๊กฉบับภาษาไทยของเจ้าพระยาพระคลัง(หน) กล่าวถึงอุ๋ยซีไว้ในตอนที่ 86 ตอนจูกัดเจี๋ยมบุตรขงเบ้งอาสารบเตงงาย ความว่า
”นางอุ๋ยซีนี้รูปชั่ว ตัวดำ หน้าออกฝี มีลักษณะวิปริต ทั้งกายจะหางามสักสิ่งหนึ่งก็มิได้ แต่ทว่ามีปัญญาพาทีหลักแหลม รู้วิชาการในแผ่นดินแลอากาศ ขงเบ้งเห็นดังนั้นจึงเลี้ยงเป็นภรรยา ได้บอกศิลปศาสตร์ทั้งปวงให้นางนั้นเป็นอันมาก ครั้งขงเบ้งถึงแก่ความตายก็เป็นหม้ายอยู่”
![]() |
คำว่า "ฝี" ชวนฉงน ? ในหนังสือสามก๊ก สำนวนเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ฉบับราชบัณฑิตยสภาชำระ |
ไปเปิดดูในหนังสือ "สามก๊ก สำนวนเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ฉบับราชบัณฑิตยสภาชำระ" ซึ่งเป็นฉบับที่นำเอาหนังสือสามก๊กฉบับพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.2471 มาทำสำเนาใหม่ โดยไม่มีการแก้ไขหรือเพิ่มเติมถ้อยคำใดๆ มาเทียบก็ไม่กระจ่าง เพราะพิมพ์แบบโบราณเป็น [ผ - ิ - ่ - ่] ซึ่งจะออก "ผี" ก็ดี จะออก "ฝี" ก็ได้
![]() |
ขงเบ้งกับอุ๋ยซี จากละครโทรทัศน์เรื่อง Back to the Three Kingdoms |
หน้าออกผี
ได้ยินคำนี้เราก็พอจะนึกได้ว่าหน้าผีเป็นอย่างไร แต่หลักฐานการใช้คำว่า "หน้าออกผี" ที่เก่าแก่ก็พอจะค้นพบ อยู่ในเรื่องเล่าของ "หวย ก ข""หวย ก ข" คือหวยที่ออกเป็นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 3 ไม่ได้ออกเป็นตัวเลขเหมือนปัจจุบัน แต่ออกโดยใช้ตัวอักษรไทยจำนวน 36 ตัว (ตัดอักษรทิ้ง 8 ตัว คือ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ศ ษ) หวยแบบนี้มีกำเนิดจากประเทศจีน ทำเป็นป้ายไม้ตัวละครงิ้ว 36 ตัว แต่คนไทยไม่รู้จัก จึงต้องนำตัวอักษรไทยมาใส่ไว้ แล้วทำเป็นคำกลอนให้ท่องจำดังนี้
- ก สามหวย - เจ้าสวมหมวกสามแฉกเป็นเส้นฉาก, หนวดที่ปากแดงจ้าหน้าเป็นศรี, ชื่อสามหวยสวยนักเป็นจักรี, นางชะนีมาเกิดกำเนิดนาม
- ข ง่วยโป๊ - ง่วยโป๊นั้นกำเนิดเกิดเป็นเต่า, แต่เข้าเฝ้าเช้าเย็นไม่เห็นฉัน, อดอาหารได้จริงไม่ยิงฟัน, ถือพระจันทร์ชูไว้มิได้วาง
- ฃ เจียมขวย - เจียมขวยเป็นปลานั้นมาเกิด, พักตร์สวยเลิศคิ้วคางก็คมสัน, ต้องเข้าเฝ้าเช้าเย็นเป็นนิรันดร์, เป็นเขยขวัญท่านไท้เผ็งทรงเมตตา
- ค เม่งจู - เม่งจูปลาตะเพียนมาเกิดนั้น, บอกสำคัญว่าชาติก่อนเป็นฮูหยิน, มีลูกอ่อนนอนเห็นว่าเล่นจริง, ไม่ประวิงรักบุตรเป็นสุดใจ
- ฅ ฮะตั๋ง - สองแม่ค้าหอยแครงค่อฮะตั๋ง, ดูเนื้อหนังพักตร์นวลอ้วนหนักหนา, ปากก็หวานตั้งร้านขายสุรา, อยากขึ้นมาก็รินกินเอาเอง
- ฆ ยี่ซัว - หลวงจีนเฆาะยี่ซัวนั้นตัวกั่น, กำเนิดนั้นเป็นไก่อยู่ไพรกว้าง ,คอยคุ้ยเขี่ยหากินไปตามทาง, ก๊กต่างๆ สั่นหัวกลัวเต็มที
- ง จีเกา - จีเกาคนเก่งนักเลงเก่า, ทหารเจ้า ธ ไท้เผ็งเก่งหนักหนา,ขี่สิงโตออกชื่อคนลือชา, มีฤทธาคนอ่อนน้อมยอมเกรงกลัว
- ฉ ขายหมู - ฉ ขายหมูแมวลายตายมาเกิด, แสนประเสริฐวิชาค้าขายหมู, ครั้นใกล้รุ่งมันก็เรียกกันเพรียกพรู, ให้จับหมูฆ่าขายกระจายไป
- จ หลวงชี - หลวงชีเดิมทีเป็นแมวป่า, สิ้นชีวาขาดใจไปเป็นผี, มาเกิดเป็นอันลือชื่อแม่ชี, เที่ยวราวีตามตลาดบิณฑบาตเอย
- ช ฮกชุน - ช ช๊อฮกชุนเป็นสกุลสุนัขขา, ปีนขึ้นเขาหายาไปปะเสือ,ไม่ทันหลบเสือขบลงเป็นเบือ, เลยเป็นเหยื่อพยัคฆ์ร้ายจนวายปราณ
- ซ แชหงวน - ซ แชหงวนนั้นเกิดกำเนิดไก่, มาแต่ไพรแมลงมุมนั่งสุมหัว, กางเกรงขาดยุงกัดมันหวาดกลัว, คอยซ่อนตัวสุมควันป้องกันภัย
- ฌ ฮวยกัว - พักตร์ขาวขำสำอางขุนนางเจ๊ก, เจ้าหนุ่มเด็ดฮวยกัวหัวเป็นขอ, กำเนิดนั้นเป็นไก่ฟ้าพญาลอ, ดูลออน่าเชยชมคมสันเอย
- ญ ย่องเซ็ง - ญ ย่องเซ็งเดิมกำเนิดเกิดเป็นห่าน, มันดื้อด้านเมื่อเล็กหลานเจ๊กเส็ง, ครั้งเติบใหญ่ไวว่องชื่อย่องเซ็ง, ท่านไท้เผ็งโปรดปรานประทานยศ
- ด กวงเหม็ง -เจ้าม้าหมอกสีมัวตัวนั้นเก่ง, ชื่อกวงเหม็งหมอดูเป็นครูโหร, ด้วยรู้ชัดจัดเจนไม่เอนโอน, ช่างทายโดนไท้เผ็งว่าเก่งจริง
- ต เรือจ้าง - ต เรือจ้างนั้นเกิดกำเนิดหนู, ไม่อยู่รูถ่อเรือจนเหงื่อไหล, มีคนจ้างรับข้ามยังค่ำไป, พอเลี้ยงกายเลี้ยงตัวไม่มัวมอม
- ถ พันกุ้ย - ถ พันกุ้ยนั้นเกิดกำเนิดสังข์, ชาติมังกรไม่สุภาพช่างหยาบจัง, สองมือนั้นถือช่อไม้ขจายจร, มีเมียน้อยกลอยสวาททั้งสองคือ,ชื่อเม่งจูและกิ๊มเง็กดวงสมร, มีบุตรสุดที่รักร่วมอุทร,ทั้งสองนามกรต่างกัน,ย่องเซ็งนั้นเป็นผู้พี่,ฮกซุนน้องนี้คนขยัน, ทั้งสองร่วมเรียงเคียงกัน,อยู่สุขทุกนิรันดร์วันคืน
- ท เซี่ยงเจียว - ท เซี่ยงเจียวเดิมทีนกนางแอ่น, ดูอ้อนแอ้นเอวกลมสมทหาร, ขึ้นขี่ม้าถือทวนกระบวนงาม, ทหารยามตามเกี้ยวออกเพรียวพรู
- ธ ไท้เผ็ง - เจ้ามังกรไท้เผ็งเก่งฉกาจ, คนขยาดออกชื่อลือหนักหนา, เป็นเจ้าเมืองเรืองฤทธิ์อิศรา, ชาวประชายอมตัวกลัวฤทธี
- น เทียนสิน - หลวงจีนตัวลือชื่อเทียนสิน, ท่าดีดดิ้นหนุ่มน้อยน่าพิสมัย, เมื่อชาติก่อนเป็นปูชอบอยู่ไพร, ไม่พอใจอยู่บ้านรำคาญเมีย
- บ แจหลี - หลวงพี่ขรัวแจหลีตะพาบน้ำ, ชักประคำเสกคาถาจนตาเหลือง, ต่อเมื่อใดหิวข้าวจึงเข้าเมือง, นามประเทืองหลวงพี่แจหลีเอย
- ป กังสือ - เจ้ามังกรมีเขาเขาเล่าลือ, ชื่อกังสือบางครูว่างูหงอน, บ้างก็ว่าหอยสังข์กลายมังกร, เมื่อชาติก่อนเป็นไฮ้เล่งอ๋องเอย
- ผ เอียวหลี - ผ เอียวหลีผีช้างนั้นมาเกิด, เดินเถิดๆ หาเหยื่อนกตกฉลาม, มันกินเหล้าแต่ละทีถึงสี่ชาม, เมาซุ่มซ่ามโงกหงับแล้วหลับไป
- ฝ ง่วนกุ๊ย - ฝ ง่วนกุ๊ยนั้นกำเนิดเกิดเป็นลิง, บางคนอิงว่าเป็นกุ้งดูยุ่งเหยิง, เล่นละครเป็นลิงวิ่งกระเจิง, เที่ยวเซอะเซิงซุ่มซ่ามไปตามกรรม
- พ กิ๊ดปิ๊น - พ กิ๊ดปิ๊นนั้นเกิดกำเนิดแกะ, เที่ยวจูงแพะเดินซุ่มซ่ามตามถนน, เที่ยวงอนง้อขอร้องใส่ท้องตน, ด้วยความจนซัดเซพเนจร
- ฟ เกากัว - ขุนนางคนนี้เสียจริต, เก็งไม่ผิด ฟ เกากัวของเจ็กเส็ง, เป็นแซ่เตียวพวกไหหลำอยู่สำเพ็ง, แต่เบาเต็งสักนิดจิตแปรปรวน
- ภ คุณซัว - ภ คุณซัวเสือโคร่งนั้นมาเกิด, เอากำเนิดเป็นทหารกะบาลใส, ทั้งเพลงทวนขวานกระบองก็ว่องไว, เคยมีชัยทุกนัดแสนจัดเจน
- ม หันหุน - ม หันหุนกำเนิดควายตายมาเกิด, แสนประเสริฐชาติทหารชาญชัยศรี, พวกข้าศึกก็ไม่กล้ามาราวี, แม่ทัพดีของไท้เผ็งเก่งสุดใจ
- ย ฮ่องชุน - เจ้านกยูงเกิดมาเป็นฮ่องชุน, มีทั้งบุญทั้งสามารถฉลาดเฉลียว, เป็นขุนนางจอหงวนเหมือนพ่อเจียว, เป็นแซ่เตียวเกี่ยวข้องกับย่องเซ็ง
- ร กิมเง็ก - นางผีเสื้อนั้นหรือชื่อกิมเง็ก, น้องคนเล็กร่วมไส้ท่านไท้เผ็ง, แต่อารมณ์หล่อนสมัครรักสำเพ็ง, เจ้าย่องเซ็งเป็นบุตรสุดที่รัก
- ล เทียนเหลียง - หลวงจีนหนุ่มร่างน้อยกลอยสวาท, กำเนิดชาติเป็นปลาไหลอยู่ไพรสัณฑ์, พนมมือถือพรตพรหมจรรย์, ถือสัตย์มั่นภาวนาทุกราตรี
- ว แชหุน - หลวงจีนวอแชหุนนกกระสา, บางคนว่าเป็นกวางดงยังสงสัย, ถือกั้นหยั่นหรือแส้มาแต่ไกล, สำรวมใจไว้ให้ดีมีปัญญา
- ส ฮะไฮ้ - เจ้ากบใหญ่มีชื่อคือฮะไฮ้, เป็นลูกชายสามหวยสวยสดศรี, มันเกิดก่อนเกากัวลูกหัวปี, ถึงได้ดีเป็นขุนนางแต่ปางบรรพ์
- ห หม้งหลิม - ห หม้งหลิมแซ่ปึงเป็นผึ้งปลวก, นั่งสวมหมวกเหมาะเหม็งกางเกงสั้น, ความยากจนค่นแค้นแสนเอาการ, ต้องตัดฟืนเผาถ่านการหากิน
- ฬ ง่วนกิ้ด - ฬ ง่วนกิ้ดเนื้อทรายตายมาเกิด, เป็นกำเนิดง่วนกิ้ดคิดไฉน, หน้าแข้งโปปุปะคละคลุ้งไป, ทำบ้าใบ้ขอทานเป็นการบุญ
- อ บ้วนกิม - ชาติงูดินสิ้นใจไปบังเกิด, แสนดีเลิศทรัพย์มากปากก็หวาน, ชื่อบ้วนกิมเศรษฐีมีบริวาร, คิดแต่การค้าขายหมายร่ำรวย
- ฮ เจี๊ยะสูน - ฮ เจี๊ยะสูนหมูป่านั้นมาเกิด, รูปสวยเลิศเป็นเจ้าชู้เกี้ยวผู้หญิง, กิริยาแยบคายละม้ายลิง, ทำสุงสิงเกี้ยวสาวพวกชาววัง
![]() |
ตัวละครหวย ก ข |
จะว่าเรื่องอุ๋ยซีหน้าออกผี ไป ๆ มา ๆ กลายเป็นเรื่องหวยไปเสียได้ (เป็นเกร็ดประวัติศาสตร์ จะข้ามไปก็น่าเสียดาย) แต่ก็คงชัดเจนในระดับหนึ่งว่าอุ๋ยซี หน้าไม่ผี เพราะคำนี้เป็นน่าจะเป็นคำเพี้ยนเสียง ไม่ค่อยมีใช้กันเท่าใดนักในสมัยโบราณ
หน้าออกฝี
![]() |
อุ๋ยซี จากเกมสามก๊ก Dynasty Warriors 8 เป็นสาวสวย มีผมสีแดง และ "ฝี" ที่กลางหน้าผาก ? |
คำว่า "ออกฝี" นั้นเป็นภาษาเก่า หมายถึงโรคฝีดาษ, ไข้ทรพิษ หรือไข้หัว (Smallpox) ซึ่งเป็นโรคระบาดยอดฮิตในอดีต เพราะเป็นกันมาก ติดกันง่าย อาการรุนแรงน่ารังเกียจ เพราะจะเป็นตุ่มหนองทั่วตัว ผู้ที่เป็นส่วนมากจะเสียชีวิต ถ้าไม่ตายรักษาหายก็มีรอยแผลเป็น โชคดีที่ปัจจุบันโรคฝีดาษแทบจะสูญพันธุ์ไปแล้ว คงเหลือแช่เย็นไว้ในห้องทดลองของ 2 ชาติยักษ์ใหญ่อย่างสหรัฐอเมริกา และรัสเซีย ซึ่งนักวิเคราะห์เชื่อว่าสองประเทศนี้ตั้งใจเก็บเชื้อฝีดาษไว้ทำอาวุธชีวภาพ !?
![]() |
โรคฝีดาษ ในคนผิวดำ น่ากลัวมาก |
![]() |
อับราฮัม ลินคอล์น (Abraham Lincoln) ประธานาธิบดีคนที่ 16 ของสหรัฐอเมริกา ก็เคยหน้าออกฝี |
“อยู่ภายหลังยังมีสตรีหนึ่ง อายุถึงสามสิบสี่ไม่มีผัว ชื่อวาลีสีเนื้อนั้นคล้ำมัว รูปก็ชั่วชายไม่อาลัยแล ทั้งกายาหางามไม่พบเห็น หน้านั้นเป็นรอยฝีมีแต่แผล”
![]() |
นางวาลี กับนางอุ๋ยซี มีลักษณะเดียวกัน |
หน้าตาของอุ๋ยซี
![]() |
อนุสาวรีย์ฮองเย่อิง ที่ประเทศจีน |
นอกจากนี้ยังมีนิทานเรื่องเล่าว่า การที่อุ๋ยซี ตัวดำ ผมแดงนั้น เป็นเพราะนางเป็นหญิงที่มีเชื้อสายจากชาวต่างชาติ มารดาของเธอเป็นชาวนอกด่านไม่ใช่คนจีน บ้างว่าเป็นฝรั่งมาจากยุโรป บ้างก็ว่าเป็นหญิงผิวคล้ำมาจากอินโดนีเซีย .... ลึกลับเหนือจินตนาการดีจริง ๆ
อุ๋ยซี รูปชั่ว ตัวดำ หน้าจะออกผี หรือฝี คงไม่อาจสรุปได้ เพราะไม่มีหลักฐานอะไรมายืนยันชัดเจน "หน้าออกฝี" คือสิ่งที่สามก๊กฉบับภาษาไทยแต่งเติมให้ แต่กระนั้นก็ยังมีอีกสิ่งที่สามก๊กฉบับภาษาไทยไม่ได้เขียนไว้
เช่นในหนังสือสามก๊กฉบับภาษาอังกฤษของบริวิท เทเลอร์ ได้เขียนต่อท้ายไว้เป็นเกียรติแก่อุ๋ยซีอย่างประทับใจว่า คำสั่งเสียสุดท้ายที่อุ๋ยซีมอบไว้ให้แก่จูกัดเจี๋ยมผู้บุตรคือ “be loyal and filial” - "จงซื่อสัตย์และกตัญญู"
อุ๋ยซีในสามก๊กเล่มอื่น นอกจากใบหน้าจะไม่ออกฝีแล้ว น้ำใจยังงดงาม เป็นหญิงที่ประเสริฐเพริศพริ้งไม่แพ้ใครเลย
คนจะงามงามน้ำใจใช่ใบหน้า
คนจะสวยสวยจรรยาใช่ตาหวาน
คนจะแก่แก่ความรู้ใช่อยู่นาน
คนจะรวยรวยบุญทานใช่บ้านโต
เว็บไซต์ที่เกี่ยวข้อง
ความคิดเห็น