“ผู้มีความอ่อนน้อมถ่อมตน แม้ศัตรูก็ยังต้องเมตตา”
เล่าปี่ผู้พนมมือให้แก่คนทุกคน เป็นตัวอย่างดี ชี้ให้เราแลเห็นคุณประโยชน์ของความอ่อนน้อมถ่อมต
เล่าปี่เป็นชาวเมืองตุ้นกวน ลักษณะรูปร่างเป็นผู้มีบุญ เดิมเป็นคนเข็ญใจ ไร้ทรัพย์ ทอเสื่อขาย ได้ก่อร่างสร้างจากฐานะอันต่ำต้อย จนได้เป็นกษัตริย์
อาวุธสำคัญอันได้อำนวยคุณประโยชน์อย่างจริงจัง ให้แก่เล่าปี่ ก็คือความอ่อนน้อมถ่อมตนซึ่งเล่าปี่ยึดถือไว้เคร่งครัดนัก เล่าปี่เอาคนที่มีสติปัญญากว่า มีกำลังกว่า มีอำนาจกว่า มาใช้สอยได้อย่างง่าย โดยอุบายอย่างเดียว คือความอ่อนน้อมถ่อมตน ด้วยความอ่อนน้อม เล่าปี่ ทำให้ทหารทำสงครามให้แก่ตนด้วยความรัก และทรมาน ลิโป้ผู้มีใจหยาบช้า มิรู้คุณคน ให้ซื่อตรงต่อเล่าปี่ได้มาก กว่าผู้อื่น
เมื่อลิโป้เข้ามาขอพึ่งบารมีเล่าปี่นั้น เล่าปี่อุตส่าห์ ออกไปรับถึงนอกเมือง ปฏิบัติลิโป้เหมือนกับผู้เสมอ กัน จนกระทั่งจะยกตราเมืองชีจิ๋วให้ ถึงแม้ว่าลิโป้จะเข้ามาในฐานะอันไร้ที่พึ่ง ลิโป้เกือบจะเคืองกับเล่าปี่เพราะเหตุ เดียวหุยผู้หุนหันหลายครั้ง แต่เล่าปี่ก็ระงับเหตุร้ายเสียได้ เพราะความอ่อนน้อม
 |
| ด้วยความอ่อนน้อม เล่าปี่ ทำให้ทหารทำสงครามให้แก่ตนด้วยความรัก |
ขณะที่อยู่ในปากราชสีห์ คือ โจโฉ เล่าปี่รอดตัว ได้เพราะความอ่อนน้อมถ่อมตน โจโฉรู้ดีว่าเล่าปี่มีสติ ปัญญาเสมอตน หรือฉลาดกว่าตนด้วยซ้ำ และได้คอยคิดระแวงอยู่ แต่เล่าปี่ได้แสดงความถ่อมตนจนโจโฉตายใจ ศัตรูของเล่าปี่หาว่าเล่าปี่เป็นคนหน้าเนื้อใจเสือ เป็นคนมีเล่ห์เหลี่ยม แต่นั่นเป็นคำพูดของศัตรู น้อยคนนักที่จะสรรเสริญผู้ที่เป็นศัตรูของตน
เล่าปี่ไม่เคยดูหมิ่นทหารของตน เล่าปี่เคารพความคิดเห็นของแม่ทัพนายกองเสมอ บรรดาทหารจึงรู้สึกว่า อยู่กับเล่าปี่นั้นเหมือนอยู่กับญาติมากกว่าอยู่กับนาย จึงต่างตั้งหน้าทำการโดยเต็มกำลังเสมอ
อันความอ่อมน้อมนี้เป็นดังถนนทอง นำเล่าปี่ไปพบ กับขงเบ้ง พระกฤษณะแห่งมหาภารตยุทธ์สามก๊ก และนำตัวขงเบ้งมาไว้เป็นที่ปรึกษาได้ แม้เล่าปี่จะมีอำนาจวาสนาก็ยังกัมศีรษะให้นักปราชญ์ผู้มีปัญญาเสมอ เล่าปี่ได้รับความเอ็นดูรักใคร่จากซีซี สุมาเด็กโช ก็เพราะความอ่อนน้อม
เมื่อเล่าปี่ไปหาขงเบ้ง ณ เขาโงลังกั๋งนั้น เล่าปี่เห็นใครนึกว่าเป็นขงเบ้งก็ลงจากม้าคำนับทุกครั้งไป การกระทำเช่นนี้ผู้ดีปลอม ๆ เห็นเป็นของน่าอายและเสื่อมเกียรติ ถ้าเขาจะมีตาดูให้ถี่ถ้วน สักหน่อย ก็จะแลเห็นตัวอย่างแห่งธรรมชาติบ้างว่า กิ่งไม้ ที่มีผลดกนั้นย่อมโน้มกิ่งลงสู่พื้นดิน กิ่งไม้ที่ใบโกร๋น เหมาะสำหรับจะให้เขาตัดไปเผาทำลายเสียเท่านั้น ที่แข็งกระด้าง ตั้งตรงอยู่ เล่าปี่พากเพียรไปถึง ๓ ครั้งจึงได้พบขงเบ้ง และต้องยืนรออยู่เป็นเวลานาน เพราะขงเบ้งแกล้งทำเป็นหลับเสีย
อาการที่เล่าปี่แสดงแก่ขงเบ้งนั้น เต็มไปด้วยความ อ่อนน้อมถ่อมตน ซึ่งแน่ละ ขงเบ้งต้องนึกชมอยู่ในใจ เพราะที่สุดขงเบ้งก็ตกลง เล่าปี่ได้พนมมือออกต่อสู้กับความเย่อหยิ่งหลายครั้ง ในที่สุดก็มีชัย และผู้เย่อหยิ่งก็กลับเป็นบ่าวให้เล่าปี่ใช้โดยไม่รู้ตัว
ข้าพเจ้าขอถือโอกาสพาท่านออกไปจากเมืองจีน ไปยังเมืองเมซโดเนีย สมัยพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช สมัยนั้นมีนักปราชญ์คนหนึ่งชื่อ ไดโอกะนิส ซึ่งพระเจ้าอเล็กซานเดอร์โปรดจะให้เข้าไปอยู่ในวังของพระองค์ แต่พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ ทรงปฏิสันถารกับไดโอกะนิสนั้นอย่าง ผู้มีอำนาจและไว้ยศ ไดโอกะนิสจึงไม่รับคำเชิญ ข้าพเจ้าเชื่อว่า ถ้าเล่าปี่ได้ไปเชิญไดโอกะนิสบ้าง คงเป็นผลสำเร็จ เป็นแน่
เล่าปี่เกิดในฐานะอันต่ำ แต่ตายในฐานะกษัตริย์ พระเจ้าเล่าปี่ สิ้นพระชนม์ท่ามกลางความรักใคร่ของญาติวงศ์ ท่ามกลางความซื่อสัตย์ของอำมาตย์ ท่ามกลางความภักดีของทหาร อะไรเล่าที่เกาะกุมใจของมนุษย์ทุกเหล่าให้ สนิทมั่นอยู่กับพระองค์ได้ ? ไม่มีอะไรอื่น ความอ่อนน้อม ถ่อมตนอย่างเดียว
ความอ่อนน้อมเป็นคุณลักษณะอันแช่มช้อย ยังความชื่นใจให้แก่ผู้ที่ได้พบเห็น ความถ่อมตนเป็นแม่เหล็กแห่งความรักความเมตตา
ดวงดาวยังมีตกจากฟากฟ้า ดวงอาทิตย์ยังส่องแสงมาต้องทุกสิ่งทุกอย่าง ก็เหตุไฉนมนุษย์บางคนที่เดินดิน เหมือนกันแท้ ๆ จึงอยากทะยานขึ้นไปบนหัวมนุษย์อื่น ซึ่งไม่มีผลอะไรนอกจากตกลงมาคอหัก
 |
| เล่าปี่เกิดในฐานะอันต่ำ แต่ตายในฐานะกษัตริย์ |
ความนอบน้อมกับความอ่อนแอ ความแข็งแรงกับความแข็งกระด้าง มีลักษณะผิดกันอย่างฟ้ากับดิน แต่มีคน ยังไม่เข้าใจ โดยมีโมหาคติมาบดบัง หรือไม่อยากจะเข้าใจ โดยมียโสเป็นเจ้าเรือน เขาจึงพากันเห็นว่าการแสดงความรู้ข่มขี่ท่านเป็นเครื่องส่อความมีปัญญา การตั้งหัวไว้ให้ตรงแล้วมองลงไปบนกระหม่อมของผู้อื่น เป็นเครื่องแสดงความมียศมีอำนาจ ซึ่งล้วนเป็นความเห็นผิด และกวนนัยน์ตาผู้อื่น
วิสัยจิตของมนุษย์นิยมความอ่อนน้อม ท่านประสงค์ อะไรจากใคร เอาความอ่อนน้อมถ่อมตนเซ่นดวงจิตของเขาเข้าเถิด อย่าว่าแต่ท่านจะได้เป็นถึงกษัตริย์อย่างพระเจ้าเล่าปี่เลย เป็นเทวดาก็ได้
------------
บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของ "บุคคลภาษิตในสามก๊ก" ผลงานของอาจารย์เปลื้อง ณ นคร หรือนามปากกา ตำรา ณ เมืองใต้
กรุณาแสดงความคิดเห็น